Χριστούγεννα και Μοναξιά…

Του Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Μοναξιά!
Και θα ζήσουμε αύριο Σάββατο την γέννηση του Θεανθρώπου, την Θεϊκή υπόσχεση για την σωτηρία του ανθρώπινου γένους… Καθώς γύρω από το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι θα γευόμαστε τα ευλογημένα εδέσματα και τα πατροπαράδοτα γλυκίσματα, καθώς θα ανοίγουμε κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δένδρο τα δώρα μας κάποιοι συνάνθρωποι μας, ίσως και μέσα στην ίδια μας την πολυκατοικία, θα βουλιάζουν πνιγμένοι στο βουβό, το ανελέητο αίσθημα της μοναξιάς τους…
Μοναξιά!
Φέρνει η λέξη δυναμικά στο προσκήνιο το βουβό, ανελέητο δράμα συνανθρώπων μας που έπαψαν να υπάρχουν για μας λησμονημένοι, τυλιγμένοι στον μανδύα της τραγικής πραγματικότητας της ΜΟΝΑΞΙΑΣ!…
Ποιος θα πίστευε, μερικές δεκαετίες πριν, ότι εδώ στην κάποτε «Ψωροκώσταινα», τη χώρα της φαιδράς πορτοκαλλέας, της γειτονιάς των ονείρων και της γονεϊκής προτροπής του τύπου: «παιδάκι μου καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το… όνομα» θα φτάναμε στο σημείο να μιλάμε για το φριχτό υποκειμενικό συναίσθημα της αποκοπής από την ομάδα, της απομόνωσης, της καταδίκης στον φριχτό κόσμο της… Μοναξιάς!
Και καθώς σε καθημερινή βάση γευόμαστε τα καταναλωτικά αγαθά, καθώς ανοίγουμε το δέκτη της έγχρωμης τηλεόρασης για να βιώσουμε την εικονική πραγματικότητα της δήθεν συμμετοχικής διαδικασίας σε συνάξεις με ποικιλώνυμους «επώνυμους και επώνυμες», μισόγυμνες καλλονές, μη - φανατικούς αρσενικούς και χαζοχαρούμενες γλάστρες, πολλοί συνάνθρωποι μας θα ζούνε στην μοναξιά τους…
Μοναξιά!
Κατάρα ή ευλογία για το ανθρώπινο γένος συλλογικά και για εμάς τους νέο - Έλληνες ειδικά; Μέσα στα σύγχρονα, πολύβουα, πολυπρόσωπα και απρόσωπα ελληνικά αστικοβιομηχανικά κέντρα, η μοναξιά μας έχει διογκωθεί σε προβληματικά επίπεδα, έχει ενταθεί σε σημείο καθημερινά επαναλαμβανόμενης απελπισίας για πολλούς συνανθρώπους μας.
Ζούμε τώρα πια σε κακόγουστες και πανάκριβες πολυκατοικίες και πέρα από τις εθιμοτυπικές φιλοφρονήσεις και τα μικροπρεπή κουτσομπολιά αγνοούμε την ύπαρξη του συγκατοίκου μας σε σημείο ώστε σήμερα και στην πατρίδα μας να χρειάζεται να «μυρίσει» το πτώμα κάποιου συνταξιούχου, μοναχικού γείτονα ή γειτόνισσας μας για να συνειδητοποιήσουμε εμείς οι «ευτυχείς» υπόλοιποι ότι έκλεισε πια για αυτόν ή αυτήν, τραγικά, η αναπόφευκτη για ΟΛΟΥΣ μας παρένθεση της… ζωής!
Να το δούμε στις πρακτικές του διαστάσεις το φαινόμενο;
Αμέτρητοι οι συνοδοιπόροι μας στους πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Λάρισας του Ηράκλειου και όλων των άλλων μεγαλουπόλεων της πατρίδας μας. Στριμωγμένα ασφυκτικά τα σώματα ανδρών, γυναικών και παιδιών στα αστικά μας λεωφορεία και θέσεις μόνο για όρθιους στις κάθε λογής πιτσαρίες, καφετέριες, πάμπ, ορθάδικα και ελληνοπρεπείς ταβέρνες…
Περιφέρουμε την πλήξη, την ανία, τα βιωματικά μας τραύματα στα στενόχωρα κλουβιά που τα ονοματίσαμε γραφεία, μαγαζιά, εργοστάσια, σχολειά και πανεπιστημιακές αίθουσες, με άλλα λόγια στους κάθε λογής χώρους εργασίας, μόρφωσης και αναψυχής.
Μόνοι, ολομόναχοι, κατασιγάζοντας όπως - όπως τις έντονες, τις αδυσώπητες διαμαρτυρίες του είναι μας, τη λαχτάρα μας να ξεφύγουμε από το ανελέητο μαρτύριο της απομόνωσης, της μοναξιάς!…
Είμαστε τώρα πια και οι νέο - Έλληνες παραγωγοί και παράγωγα, αίτια και αποτελέσματα ενός ψυχοκοινωνικού και πολιτισμικού συστήματος με οικονομικές δομές που εδραιώνονται στο ατομικό ψυχοκίνητρο και τα συλλογικά «ένστικτα» για άντληση κέρδους και συλλογή δύναμης και εξουσίας και απολήγουν εξαντλημένες στην εδραίωση ενός αντικειμενικού κόσμου, μιας πραγματικότητας που επιβεβαιώνει την πανάρχαια αλήθεια, την απλή και συνάμα δυσβάστακτη διαπίστωση της αναπόφευκτης υπαρξιακής μας μοίρας – όχι του θανάτου – αλλά του ψυχοκοινωνικού του υποκατάστατου που είναι η μοναξιά!
Έχει η μοναξιά δύο όψεις.
Η πρώτη ταυτίζεται με την υποκειμενική διαπίστωση κάθε ατόμου ότι είναι μόνος από τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο και κόβεται ο ομφάλιος λώρος. Η δεύτερη πηγάζει από την αποξένωση του ατόμου από τον ίδιο του τον εαυτό, στηρίζεται στη νευρωσική διαφοροποίηση, στην αποκοπή συναισθημάτων και διανόησης, αποτελεί «αγχωτική αντίδραση» φυγής από την αλήθεια της ζωής, υποκειμενική διαστρέβλωση κάποιας ανεπιθύμητης αντικειμενικής πραγματικότητας.
Έτσι ενώ η συνειδητοποίηση της πρώτης όψης της μοναξιάς αποτελεί μια υγιή, βαθειά και ανεξάντλητη πηγή ψυχοπνευματικής κατανόησης και δύναμης, η δεύτερη είναι σαφώς παθολογική.
Το άγχος της μοναξιάς που διαπιστώνω εγώ, όπως υποθέτω και εσείς σε καθημερινή βάση ότι διακατέχει τώρα πια πολλούς Ελληνες, Ελληνίδες και μαζί τα παιδιά μας αποτελεί μια ακόμα πικρόγευστη ένδειξη, μια χειροπιαστή απόδειξη του γεγονότος ότι χάσαμε την αυθεντικότητα μας…
«Ο άνθρωπος φοβάται, τρέμει τη μοναξιά… Η κυρίαρχη σκέψη σε κάθε φυλακισμένο, κάθε απομονωμένο, κάθε λεπρό, κάθε ασθενή, κάθε αμαρτωλό είναι να έχει κάποιον να μοιραστεί μαζί του τη μοίρα του, το πεπρωμένο του…» έγραψε ο Μπαλζάκ.
Θυμηθείτε, όσο και αν ακούγεται οξύμωρο, ότι ακόμη και για τον φυλακισμένο, αυτόν που η κοινωνία τον απομονώνει πίσω από τα σωφρονιστικά σίδερα για να τον συνετίσει, όταν παραστρατήσει και μέσα στην «ψυρού» η πιο σκληρή τιμωρία είναι η απομόνωση από τους άλλους κρατούμενους, είναι ο αποκαλούμενος «θάλαμος απομόνωσης»!!!
Ο αμερικανός ψυχολόγος Ρόλο Μαίη έχει γράψει πολύ εύστοχα ότι «ο αγώνας του ανθρώπου για την απόκτηση δύναμης φαίνεται ολοκάθαρα τώρα καθώς γίνεται κοινή συνείδηση η αλλοτρίωση μας από τη Φύση, η ανελέητη αλλοτρίωση μας από τον ίδιο μας τον εαυτό…»
Η μοναξιά του δημιουργικού ατόμου, αυτή η θελημένη και σκόπιμη απομόνωση του καθένα και της καθεμιάς μας που έχει κάτι σοβαρό να ξεδιαλύνει μέσα του, που έχει να γράψει, να συνθέσει, να ζωγραφίσει, να σμιλέψει αναμφίβολα απέχει πολύ και διαφέρει καθοριστικά από την καταδικαστική απομόνωση του μέσου Έλληνα, της μέσης Ελληνίδας.
Είμαστε, λοιπόν, εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες όπως όλοι οι άνθρωποι των οικονομικά αναπτυγμένων κοινωνιών του πλανήτη μας καταδικασμένοι στην κατάσταση της απάνθρωπης ΜΟΝΑΞΙΑΣ;
Όχι βέβαια!
Στη μοίρα του καθένα μας, το αντί - εγωιστικό «δόσιμο» στον συνάνθρωπο μας αποτελούσε πάντοτε και μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί ένα καθοριστικά σημαντικό αντισταθμιστικό παράγοντα. Και από αυτήν την έννοια, αυτό το «δόσιμο» μπορεί να ξεκινήσει μια ατέλειωτη σχεδόν σειρά από ενέργειες που μπορούν, αναμφίβολα, να μειώσουν το σοκ της συνειδητοποίησης της μοναξιάς του σύγχρονου ανθρώπου.
«Αείποτε ο άνθρωπος ήταν αγελαίον ζώον» όπως το διατύπωσε και ο μεγάλος Μακεδόνας ο Σταγειρίτης Αριστοτέλης δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν.
Ο συνάνθρωπος μας στην πολυκατοικία, στο γραφείο, στο εργοστάσιο, το πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ για όλους εμάς που είμαστε οικονομικά ενεργοί, όπως και ο συνάνθρωπος μας στο ορφανοτροφείο, στο γηροκομείο και στη φυλακή βασανίζεται κάθε λεπτό, κάθε ώρα κάθε μερόνυχτο από το αίσθημα της μοναξιάς, από την απάνθρωπη καταδίκη στην απομόνωση.
Και αν σκύψουμε προσεκτικά εσείς και εγώ, βαθειά μέσα στα φυλλοκάρδια του απέραντου ελλαδικού μας υποσυνείδητου, στα αρχέτυπα ανθρώπινης ομαδικής συμπεριφοράς που χάνουν τις καταβολές τους στην ιστορία Πελασγών, Δωριέων και Αχαιών, θα ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν ΟΛΑ τα απαραίτητα στοιχεία της σωτηρίας μας από την αρνητική όψη της σύγχρονης αυτής ψυχοκοινωνικής και πολιτισμικής ασθένειας που ακούει στο όνομα της… Μοναξιάς!
Εκεί στην συμβολική ψυχή της Ελλάδας μας υπάρχει απωθημένη η δημιουργικότητα της ελληνικής ψυχοσύνθεσης. Υπάρχει το εσώτερο μήνυμα της ΕΛΠΙΔΑΣ με την οποία μεγαλώσαμε και γαλουχηθήκαμε, υπάρχει μπόλικο φιλότιμο και ατέλειωτο «κυμπαριλίκι» και μπέσα.
Μέσα στη γιορτινή ατμόσφαιρα θα λειτουργήσει και φέτος η αντίφαση της χαρούμενης επιφάνειας που, δυστυχώς, δεν μπορεί να καλύψει το εσώτερο δράμα εκατοντάδων χιλιάδων μοναχικών συμπολιτών μας, οι οποίοι όπως γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική τώρα πια και στην Ελλάδα κάποιοι, με αυξανόμενους ρυθμούς εξαιτίας των οικονομικών δυσχερειών στην εποχή της τρόικα, θα προσπαθήσουν να θέσουν τέρμα στο απελπιστικό συναίσθημα της μοναξιάς μέσα από την πράξη της αυτοχειρίας…
Οι σύγχρονες τάσεις της παγκοσμιοποίησης και της μαρκετίστικης αντίληψης για τις ανθρώπινες σχέσεις, οι εμμονές στη συσσώρευση πλούτου και δύναμης είναι σίγουρα ΞΕΝΟΦΕΡΤΕΣ και έντονα απομονωτικές. Αλίμονο, βέβαια, αν με αυτά που λέω κάποιοι πιστέψουν ότι εννοώ επιστροφή στη φτώχεια και την κακομοιριά…
Απέχουν όμως πολύ αυτές οι διαπιστώσεις μου από την εσκεμμένα καλλιεργούμενη ψευδαίσθηση από τους οπαδούς της άκρατης, βάρβαρης και ανελέητης φιλελεύθερης οικονομίας ότι το ΚΕΡΔΟΣ και ΠΛΟΥΤΟΣ φέρνουν την ΕΥΤΥΧΙΑ… Σίγουρα με τα λεφτά μπορείς να αγοράσεις πολλά πράγματα… Έφτασαν οι πλούσιοι και επιτυχημένοι του Χόλλυγουντ να νοικιάζουν φίλους για να ελαχιστοποιήσουν τη βασανιστική τους μοναξιά…
Μπορούμε να διδάξουμε στην ΜΟΝΑΧΙΚΗ οικουμένη το γεφύρωμα της μοναξιάς, την ομορφιά του Έλληνα εάν ξαναγίνουμε συγκάτοικοι, συμπολίτες, συνοδοιπόροι και συνάνθρωποι στο ταξίδι της ζωής…
Το αιώνιο μήνυμα της ΕΛΠΙΔΑΣ έρχεται ξανά στο προσκήνιο το Σάββατο με την συμβολική ΓΕΝΝΗΣΗ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Ας βιώσουμε φέτος, χρονιά της τρόικα, συνειδητά την ΕΛΠΙΔΑ γεφυρώνοντας την άβυσσο της ατομικής και συλλογικής μας μοναξιάς…
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!